De Indiëherdenking voor de volgende generaties

15 augustus staat in het teken van de Indie herdenking en staan we stil bij het einde van de 2de Wereld Oorlog. Nederlands-Indië was nog van Nederland en de oorlog was nog niet voorbij op 5 Mei 1945.

De laatste jaren zie je steeds meer de jonge generatie verschijnen op verschillende herdenkingen in heel Nederland. Te horen in speeches, lezingen, poezie, spoken word of te zien in een bijdrage in kunstvorm zoals exposities, films, fotografie of gewoon aanwezig.

Ik moet bekennen dat ook ik pas sinds enkele jaren mij ben gaan interesseren om de herdenking bij te wonen.

Mijn werk als filmmaker en fotograaf heeft erbij toegedragen om de herdenking in Den Haag vast te leggen en zodoende ben ik in aanraking mee gekomen met de Indie herdenking.

Tot die tijd wist ik niet waar 15 augustus voor stond. Terwijl ik mij al veel langer interesseer in het Indische verhaal.

Mijn opdracht in opmaat naar de herdenking was om jongeren te interviewen over herdenken. Maar Hoe moest ik dat doen?
Ik weet er immers zelf niks vanaf?

Stel je een dergelijk scenario voor: “ Hi, mag ik wat vragen? Het is over een paar weken 15 augustus, wat heb jij met de Indië-herdenking?

Als iemand mij deze vraag op de man af zou vragen, dan sta ik met een bek vol tanden.
Met mijn beschamend nihile kennis over het indisch verleden kon ik daar geen zinnig antwoord op geven.

En ik ben niet de enige.
Het is niet onze schuld, maar ik vind die verantwoording Tweedelig.

De jongere generaties hebben het niet meegekregen op school.
En voorouders hebben de Indische geschiedenis verzwegen.

Wij als jongere generatie zullen er dus naar moeten vragen of zelf gaan onderzoeken.
De oudere generatie kan daar richting aan geven en daarmee meer en meer het zwijgen doorbreken.

Het is niet altijd dat er perse over wordt verzwegen, want simpelweg werd er ook niet altijd naar gevraagd.

Nu kom ik terug op mijn eerder opdracht Jongeren te interviewen. Welke vragen kon ik hun stellen?
Want als we herdenken weet ik niet goed waar ik precies bij stil moet staan. Want ik denk dat we gáán herdenken als we weten waarom we herdenken.

Het waarom is voor iedereen anders.

Er wordt ons verwezen om te herdenken aan de slachtoffers van de oorlog, maar hoe zit dat dan met de slachtoffers van de oorlogen van nu?

Oké.. We herdenken dus de slachtoffers van het Nederlandse koninkrijk waar Nederlands-Indie toe behoorde. En dat geeft mij meer richting waar ik aan kan (her)denken.

Hint: Mijn of jouw familie zou daar wel eens mee te maken kunnen hebben gehad.

Wat dat verhaal precies is weet niet iedereen. Misschien wel dat ze hebben moeten moeten vluchten naar Nederland vanaf ’45 tot ruim in de jaren ’60 en dat is het.

Waar ik denk dat we op moeten inzoomen is de familie.
Onze familiegeschiedenis welke over 2 generaties lang een grijs gebiedt is gebleven.

Hetgeen wat de groeiaantallen in opkomst naar de herdenking doet vermoeden is dat er meer erkenning komt voor die geschiedenis. We horen er steeds meer over wat daar is gebeurd en dat komt naar mijn inzien door een factor:

 ‘Overdracht’.

Niet alleen door overdracht door verhalen in boeken, video’s, foto’s en sociale media maar door overdracht van verhalen in onze familie, omdat die verhalen de meeste impact maakt op ons herdenken over het verleden.

Met overdracht van verhalen van onze familie, raakt het ons meer wat er is gebeurd, begrijpen we meer over onze voorouders wat zij hebben meegemaakt.
We begrijpen beter wie we zelf zijn.
Met overdracht van verhalen van anderen begrijpen we een ander die hetzelfde hebben meegemaakt.

We beseffen dan dat we dankbaar mogen zijn dat wij de vruchten mogen plukken van het verleden.

We tonen meer begrip en respect naar de ouderen, omdat zij overleefden. We herdenken de slachtoffers omdat onze voorouders honger hebben geleden en traumatische ervaringen met zich meedragen.Het raakt ons omdat we beseffen hoe fragiel ons leven is en dat we dankbaar mogen zijn dat we bestaan.

Ik besef dat er van mij wordt gevraagd dat ik even stilsta bij het feit dat ik een overvloedig leven heb en geen honger ken. Dat ik respect toon voor een generatie die getekend is door een historie van leed. Dat slachtoffers zijn overleden en het leven van een andere mensen hebben gered waarin ik mijn leven te danken heb.Nu weet ik wat herdenken voor mij betekent en wat het kan betekenen voor een ander.

Dus stel ik jou deze vragen, omdat ik benieuwd ben hoe jij en of je iets hebt met de Indie herdenking?

Herdenk jij op 15 Augustus?

Waarom herdenk jij?
Hoe herdenk jij?
en tenslotte Waar herdenk jij?