Ik twijfel zelf, denk ik, het meest aan mijn Indo-zijn.- Jody Joëlle Vodegel

Beroep: Ik ben parttime sieradenontwerpster/edel-smid en heb mijn eigen bedrijf. Daarnaast werk ik parttime als technisch medewerker bij ArtEZ Institute of the Arts, School of Music Arnhem.

Toen je van dit ‘Twijfelindo-project’ hoorde wat was toen je eerste gedachte?

Dit ben ik! Dat voel ik! Ik twijfel zelf, denk ik, het meest aan mijn Indo-zijn. Dit gevoel wordt ook bevestigd door mensen die denken dat mijn roots bijvoorbeeld in Zuid-Amerika liggen, omdat ik ‘blijkbaar’ niet op een Indo lijk. Ik ging nadenken over wat Indo-zijn dan eigenlijk is, en hoe voelt dat dan?

Wat zeg je zelf meestal als mensen niet raden waar je vandaan komt?

Mijn vader komt uit Indonesië en mijn moeder is Nederlands, dus misschien kun je daarom niet echt goed zien waar ik vandaan kom. Hier in Nederland zeggen mensen dan vaak: ‘Oh, dan heb je een hele grote familie en eten jullie vaak lekker met z’n allen!’ Maar dat is juist iets dat ik niet heb; de elf oom en tantes broers en zussen van mijn vader ken ik allemaal niet. Ook mijn Indische opa en oma ken ik niet. Dus ‘dát Indische’ heb ik altijd gemist. Ik besefte wel dat mijn vader er anders uitzag en dus ik ook, maar ik kon daar niet zo goed een identiteit aan koppelen.

Hoe Indisch ben je?

Mijn vader is geboren in Jakarta en is met zijn hele gezin, op de boot naar Nederland gekomen toen hij ongeveer vijf jaar oud was. Dat is dacht ik in 1955 geweest, maar dat weet ik niet zeker want er wordt ook heel weinig over gesproken. Mijn moeder is volledig Nederlands.

En jouw opa en oma heb je niet gekend?

Nee, die heb ik niet gekend. Mijn Nederlandse opa en oma wel, maar de Indonesische niet.

Wat kon jouw vader dan nog vertellen over jouw grootouders of Nederlands-Indië?

Weinig tot niks. En dat is dus ook wat mij, voor mijn gevoel, een Twijfelindo maakt. Ik heb heel weinig meegekregen; mijn vader spreekt de taal niet, hij heeft geen Indische gebruiken of rituelen, maar in zijn ‘zijn’ zitten natuurlijk wel dingen waar ik van denk dat ze Indisch zijn. En die heb ik dan ook wel weer overgenomen. Ik doel dan op jezelf een beetje op de achtergrond houden, je erg aanpassen. Bijna verdwijnen. Dat voelt voor mij heel Indisch. Ik weet niet of dat ook echt zo is of dat het meer iets van mijn gezin is. Omdat we ook zo goed aangepast zijn dat het bijna niet meer opvalt. Dat vriendjes en vriendinnetjes ook gewoon zeiden: ‘Ja maar, je bent toch gewoon Nederlands?’

En verder: dat er altijd genoeg eten is, liever te veel dan te weinig. Iedereen is altijd welkom om mee te eten. Aardig zijn, goed voor mensen zorgen.

Ben je al eens naar Indonesië geweest?

Nee, wel veel in Azië maar nog niet in Indonesië. En ik weet eigenlijk niet waarom niet, want ik wil er wel heen.

Wil je dan daarheen om meer te onderzoeken?

Ja, door dit project ben ik getriggerd en opeens veel nieuwsgieriger naar hoe het dan allemaal is en of dat ook onderdeel van mij uitmaakt. Om daarnaar opzoek te gaan. Ik heb nu ook meer de neiging om mijn vader aan zijn oren te trekken en te zeggen:‘Je gaat nu zitten en je gaat nu vertellen hoe het was en wat je hebt meegekregen en hoe het voor jou is geweest. Over hoe het was om hier in Nederland te komen, te zijn en te ‘vernederlandsen’.

Maar zit hij daarop te wachten?

Dat weet ik niet. Dat denk ik niet, want anders was het er dan al uitgekomen. Maar misschien moet er iets meer aan getrokken worden, moet er iets meer gegraven worden. En misschien is dit niet zo snel vertellen over dingen ook iets Indisch.

Wanneer voel jij je meer Indisch of Nederlands?

Dat heeft denk ik altijd met eten te maken. Of dat ik iets weet qua benaming [van eten] of wat lekker is en wat iemand dan moet proberen. Op dat moment voel ik er iets meer verbinding mee. Maar als ik dan bij andere ‘echt’ Indische mensen ben voel ik me juist heel Nederlands. Dan denk ik: Jeetje, dit heb ik allemaal gemist en ik weet eigenlijk helemaal niet hoe het er in een ‘echt’ Indische familie aan toe gaat.

Hoe heb je dat vroeger op school ervaren?

Op de basisschool heb ik nooit bewust ervaren dat ik ‘anders’ was. Ik voelde me net als alle andere kinderen. Pas als ik mezelf in de spiegel zag dacht ik wel eens: Ah! Ik zie er anders uit!

Hoe heeft zich dat ontwikkeld op de middelbare school en later in je carrière?

De nieuwsgierigheid begint nu eigenlijk pas te komen. De laatste jaren word ik er meer bewust van dat er ook een ‘andere kant’ is. Het was altijd zo normaal om maar gewoon te zijn wie ik was. Ik werd ook nooit door mijn omgeving eraan herinnerd dat ik ook voor een deel een andere cultuur bezit. Nu komt dat bewustzijn pas en ben ik benieuwd naar deze andere rituelen en gebruiken en vraag ik me af hoeveel er in me zit en of ik me daarmee kan verbinden.

Heb je iets tastbaars dat jou verbindt met het Indisch-zijn?

Nee, meer een herinnering. Maar dat is natuurlijk niet tastbaar.

Wat is de herinnering?

Dat is eigenlijk een beetje gek om te vertellen. Als klein kindje, een jaar of drie vier, zag ik altijd een ‘Indisch omaatje’, met een bruine huid en een grijze knot. En die zat dan naast mijn bed op een krukje dat daar stond. Misschien heb ik dat als kind toen verzonnen, of misschien zag ik haar echt, dat weet ik niet meer. Maar goed, er zat geen blank omaatje en dat vind ik dan heel erg Indisch, dat bijgelovige en guna-guna en witte magie. Er zit iets heel mystieks aan, iets mysterieus.

Verdwijnt de Indische cultuur of is deze springlevend?

Ik denk dat deze alleen maar levendiger wordt. Dat je alleen maar meer wilt onderzoeken. We hebben tegenwoordig zoveel resources als internet en boeken etc. Hoe meer het wegvaagt, hoe meer je ervan wilt weten. Voor mij is het nu al best onduidelijk en ik denk dat als ik bijvoorbeeld kinderen krijg, zij daar op den duur ook iets van willen weten.

[su_note note_color=”#ffbb66″]Dit interview is onderdeel van het Twijfelindo Project en Boek 2015/2016. Het boek is vorig jaar uitverkocht en de 2de druk is nog een kleine oplage beschikbaar. Bestel het laatste exemplaar van de gelimiteerde oplage hier of doneer een kleinere donatie aan het huidige project[/su_note]