Joyce Annemarie Andreas

Beroep: Fysiotherapeut.

Toen je voor het eerst hoorde over het ‘Twijfelindo-project’ wat was toen jouw eerste gedachte?

Ik voelde me erg aangesproken. Vaak ziet men niet dat ik een Indische afkomst heb, terwijl ik er zelf wel erg mee bezig ben en ik veel interesse heb in de Indische cultuur. In mijn familie komt het heel veel terug. Het zit wel echt in me, maar je ziet het niet. Daarom vragen mensen vaak of ik iets Spaans heb of zo, maar dat is natuurlijk totaal niet zo.

Hoe Indisch ben je?

Mijn opa is in Indonesië geboren, hij is al voor de oorlog hier gekomen. Hij is gaan varen. In Rotterdam heeft hij zijn scholing gehad tot kapitein. Hij heeft altijd gevaren en op die manier heeft hij mijn oma ook leren kennen. Dat is mijn vaders kant. Mijn oma is Nederlands, dus ik ben zelf kwart Indonesisch.

Waar komt je opa vandaan?

Mijn opa is in Purworedjo geboren, op Java, en hij is in Pati opgegroeid.

Je opa is niet toevallig een Indo-Afrikaan?

Nee.

Ik weet dat het een havenstad was, ik ben er een keer geweest.

Ik ben er ook geweest, vlak na mijn afstuderen ben ik naar Indonesië geweest om mijn roots op te zoeken. Ik heb ook het oude huisje gevonden waar mijn opa geboren is, dat was wel heel bijzonder.

Wanneer was je daar?

Afgelopen april, mei. Alles daar was nog intact, dat was wel heel bijzonder.

Dat viel mij ook op toen we daar naartoe reden, die huizen waren nog heel Nederlands. Er zijn niet veel mensen die daar geweest zijn.

Nee, het is niet heel toeristisch.

Wat houdt Indisch-zijn voor jou in?

De cultuur, de opvoeding, dat heb ik in ieder geval wel heel erg gehad. Het eten, de gezelligheid, überhaupt hoe het gezin en de familie centraal staan in de Indische cultuur, terwijl je dat eigenlijk in Nederland heel weinig terugziet. Het gezin en de familie staan echt op één, het gezellig samenzijn en eten, vrolijk zijn. Genieten van elkaar, van elk moment dat je samen bent, dat is wel belangrijk.

Waar denken de mensen om je heen dat je vandaan komt?

Spanje of Italië, ik ben een keer op vakantie geweest in Italië en dan spreken mensen mij gewoon aan in het Italiaans. Dat versta ik dus niet! Het komt ook wel een beetje door mijn achternaam denk ik. Indonesisch niet vaak. Als ik het zeg, dan zeggen  mensen meestal: ‘Oh ja, nu je het zegt zie ik er wel iets van terug.’

Hoe was dat vroeger op school?

Ik had toevallig een Indisch vriendinnetje. Haar ouders kwamen allebei uit Indonesië dus zij was echt helemaal Indisch. Daar trok ik veel mee op, maar als ik met haar ergens heen ging, vroegen mensen nog steeds niet aan mij of ik iets Indisch had? Ik werd eerder voor Zuid-Europees aangezien.

Heb je veel verhalen uit Indonesië meegekregen vanuit huis?

Vanuit huis vrij weinig, ik heb mijn opa nooit gekend, hij is heel vroeg overleden. Mijn vader heeft niet veel van zijn eigen vader meegekregen, maar heeft wel veel van zijn ooms, tantes, neven en nichten gehoord. Ook van broers van mijn opa waar hij nog regelmatig contact mee heeft, die hebben wel heel veel verhalen verteld. Van hen en mijn vader heb ik dus wel verhalen gehoord, maar van mijn opa zelf niet. De meeste verhalen gaan over de oorlog en wat daarna is gebeurd, hoe mijn familie weer terug is gekomen. Ik heel veel foto’s gezien en ik vond het mooi om zelf al de plekken te bezoeken waar ze gewoond hebben. Maar echte verhalen heb ik minder meegekregen omdat ik mijn opa nooit gekend heb. Mijn vader wist er eerst ook niet heel veel van. Zijn vader is dus vroeg overleden en hij heeft er nooit veel over gepraat. Na de oorlog heeft hij alles heel lang weggedrongen, hij was niet zo’n prater.

Heb je een herinnering die jou verbindt met het Indisch-zijn?

Ik ben toevallig net in Indonesië geweest en buiten de toeristische dingen heb ik ook echt familiestukken bezocht, oude huizen van familieleden, en dat was wel heel bijzonder.

Hoe was dat dan, als je zo’n huis ziet dat in de familie is geweest?

Best wel emotioneel. Vooral het geboortehuisje van mijn opa, omdat ik hem ook nooit heb gekend. We mochten binnenkomen van de mensen, het huis was nog helemaal intact. Het was heel bijzonder en bizar om daar te staan en te beseffen dat je opa op die vierkante meters geboren en opgegroeid was. Toen voelde ik ook wel iets van trots, mijn overgrootopa is aannemer geweest, dus een groot deel van het huis waar ze gewoond hebben was zelf gebouwd. Andere huizen die hij had gebouwd stonden er ook nog. In een van die huizen zat nu een kinderdagverblijf waar we mochten binnenkomen. Daar hadden ze een stuk of honderd kinderen rondlopen, dat was zo bizar om te zien, ik vond het wel echt heel mooi.

Waren het zusters of nonnen die daar rondliepen?

Nee, het waren geen zusters, meer gewoon onderwijzers volgens mij. Het was ook niet echt een weeshuis maar meer een kinderopvang met kinderen van nul tot twaalf of dertien jaar, denk ik.

Verdwijnt de Indische cultuur of is hij nog springlevend?

Bij mij is die nog heel erg levend. Misschien ook omdat ik vrij recent in Indonesië geweest ben en ik toen ook veel verhalen van familie te horen heb gekregen. Pas toen ik daarheen ging kwam de broer van mijn opa met het verhaal van: goh, zou je dit eens willen opzoeken, en gaf hij de adressen van vroeger. Daar kwamen ook weer veel verhalen bij van vroeger. Normaal had hij daar nooit zo erg veel over verteld, tot wij daarheen gingen en we vroegen of hij nog adressen en dergelijke had, omdat we toch wel een beetje onze roots wilden vinden. Pas toen zijn er voor mij veel verhalen losgekomen. Ik heb mij er altijd wel verbonden mee gevoeld en ik ben altijd nieuwsgierig geweest naar alle verhalen en de geschiedenis van mijn familie. Dus voor mij is het heel recent pas springlevend geworden. Om mij heen ken ik wel veel mensen met een Indische afkomst en onder ons is het wel erg levend, maar ik denk wel dat in de Nederlandse cultuur mensen weinig weten over de geschiedenis van Indonesië, dus daar is het misschien wat meer weggeëbd.

Je hebt nog een oom, de broer van je opa. Leeft hij nog?

Twee broers van mijn opa leven nog. Met één daarvan heb ik ook nog vrij veel contact. Die andere heeft een hele poos in Australië gewoond, die is net afgelopen jaar naar Spanje verhuisd. Hij zit dus weer wat dichter bij huis, maar daar heb ik nog steeds niet heel veel contact mee.

Komen zij ook uit Purworedjo?

De oudste wel, de jongste is in Pati geboren toen ze daar al heen verhuisd waren.

Hoe eet jij je rijst?

Met lepel en vork.

Heb je ook een lievelingsgerecht of -snack?

Soto ayam.

[su_note note_color=”#ffbb66″]Dit interview is onderdeel van het Twijfelindo Project en Boek 2015/2016. Het boek is vorig jaar uitverkocht en de 2de druk is onderweg. Schrijf je in op de nieuwsbrief om op de hoogte te blijven van deze serie, blogs en nieuwe vervolg projecten die dit jaar gaan verschijnen[/su_note]