Dit interview is onderdeel van het Twijfelindo Project en Boek 2015/2016. Het boek is vorig jaar uitverkocht en de 2de druk is nog een kleine oplage beschikbaar. Bestel het laatste exemplaar van de gelimiteerde oplage hier of doe een kleine donatie aan het huidige Crowdfunding project .

Tyrone Simon (27) Beroep: Beveiliging te Apeldoorn. Woont in Nijmegen.

Toen je van dit ‘Twijfelindo-project’ hoorde wat was je eerste gedachte?

Ik kon me er wel mee identificeren dat je niet direct vanaf de buitenkant ziet dat iemand een Indo is. Ik merk de verschillen tussen de culturen en dat ik zelf meer als Nederlander word gezien vanwege mijn blanke huidskleur, terwijl ik mij van binnen toch wel degelijk Indo voel.

Wat zeg je zelf daarop?

Ik zeg dan met trots dat ik Indo ben, en als ze beweren dat ik een Nederlander ben met een Nederlands paspoort en blanke huid, dan zeg ik: ‘Nee, Indisch!’ Ik doe toch andere dingen maar ik pak wel van twee culturen de beste dingen. Ik voel me meer Indisch door de gebruiken en de normen en waarden die net anders zijn. Meer luisteren naar de ouderen, wat anders is dan tussen Nederlanders onderling.

Hoe Indisch ben je?

Mijn opa en mijn oma komen allebei uit Indonesië. Mijn opa is volbloed Javaan en mijn oma komt volgens mij ook van Java. Ik weet dat niet zeker. Wat ik wel weet is dat ze beiden met de kinderen naar Jakarta zijn verhuisd, dus van het verleden weet ik enkele dingen van mijn oma’s kant. Mijn opa’s kant iets meer, want we hebben wat dingen uitgezocht in de familie. Mijn oma was zelf een mix, want haar vader was Nederlands. Het is af en toe wat lastig met de details omdat er over een aantal dingen niet wordt gesproken of er zijn familiegeheimen. Dan merk ik ook dat ik sommige dingen interessant vind en je krijgt wel antwoorden, maar ook weer niet. Mijn moeder is volledig Nederlands.

Hebben je grootouders verteld over het leven in Nederlands-Indië?

Mijn oma heeft heel veel meegemaakt o.a. wat de Nederlanders daar hebben aangedaan, tenminste bij de Indo’s en de dorpen toen ze binnenkwamen en dat soort dingen meer. Ze vertelde wel wat, maar ze had moeite om sommige dingen te vertellen, omdat ze er ook echt trauma’s aan heeft overgehouden. Ze heeft gruwelijke en onmenselijke dingen gezien. Ze heeft momenten overleefd omdat ze door omstanders zijn gewaarschuwd weg te gaan. Zo zijn ze gevlucht met het hele gezin. Ze kwamen met de tweede lichting met de boot naar Nederland.

Ben je al eens naar Indonesië geweest?

Van jongs af aan al. Ik ben nu aan het sparen om een volledige maand te kunnen gaan en familie te bezoeken. Het is echt een droom van mij om daar naartoe te gaan. Ik voel denk ik toch wel meer met dat land dan met Nederland qua verbondenheid. Ik weet ook niet wat het is en ik kan het lastig uitleggen, maar ik denk de cultuur en het rustige, beetje pelan pelan.  Hier is het meer gehaast. Ik heb ooms en tantes die er wel gebleven zijn. Vanwege mijn opa’s kant omdat die wel volledig Indonesisch waren. Mijn neef uit Nederland die ook Indo is, is onlangs teruggegaan om daar te werken op Bali als DJ. Dus dat is ook een reden om bij hem op visite te gaan. Zo blijven we allemaal in contact.

Hoe ervaarde je je Indische identiteit op school?

Ik merkte wel onderlinge verschillen en gebruiken. Dingen zoals tijd.. Op tijd in de klas komen. Dat begreep ik niet, want dat maakt toch niet uit? Maar op een gegeven moment leer ik dan toch dat ik op tijd moet zijn. Als ik bijvoorbeeld bij vrienden ging eten, dan was het vijf uur en dan was het van: ‘Nou je moet naar huis, komt niemand je halen?’ Ik was dat niet gewend, want als bij ons thuis mensen kwamen, aten ze gewoon mee en mochten ze alles pakken. En mijn pa moest uitleggen dat ik voortaan om vier uur weg moest zodat er om vijf uur gegeten kon worden en anders moest ik van tevoren vragen of ik mee mocht blijven eten. En zo leerde dat ik met die verschillen rekening moest houden. En ook met sommige woordjes die je gebruikt dus dan moet je weer omschakelen. Zoals je het tussendoor wel eens over ‘dinges’ hebt, want Nederlanders snappen dat niet, maar Indo’s meteen weten over wie of over wat je het hebt.

Je was je best bewust van je Indische achtergrond?

Ja op zich wel, als kind was ik daar niet zo mee bezig, maar omdat ik als kind ook de verschillen zag, ben ik ernaar gaan vragen en werd ik steeds meer geïnteresseerd. Naarmate ik ouder werd wilde ik ook steeds meer weten van mijn achtergrond.

Tussen mijn twaalfde en vijftiende jaar ben ik steeds meer gaan kijken hoe dat zit met de Indische cultuur en achtergronden. Daarvoor was ik er al een beetje mee bezig omdat ik die verschillen merkte. Vervolgens houd je daar rekening mee en raak je eraan gewend dat het zo is en denk je er niet meer zo bij na. Na mijn twaalfde besefte ik dat het een hele andere cultuur was. Je ontdekt steeds meer, want met die familie weekenden is het gelijk eten; iedereen neemt dan wat mee en iedereen neemt eten mee naar huis. Ik verdiepte mij daarin en dan keek ik naar de geschiedenis, omdat je eigenlijk denkt dat een Indo uit Indonesië komt, maar omdat ik een mengelmoes ben was ik daar een vertakking van. Je hebt die cultuurverschillen waarop ik mij afvroeg, ben ik Nederlands of Indonesisch of ben ik dan toch echt Indo? Ik denk er wel bij na, want waar hoor je bij als klein kind? Ik kwam er achter dat ik echt meer Indo ben en Indisch en daar voel ik mij fijn bij. Ik pak dan toch het beste van twee culturen, zoals het op tijd komen, afspraken nakomen, maar aan de andere kant de gezelligheid, de vrijgevigheid dat iedereen kan komen eten en dat heb ik van de Indische kant en vind ik ook fijn om erin te houden.

Heb je misschien iets tastbaars dat jou verbindt met het Indisch-zijn?

Ja, ik verzamel krissen en pusaka’s. Ik ben jong begonnen met het verzamelen van wapens van de Indische cultuur. Ik zit ook bij de studiegroep ‘de kris’ in Nederland. Daarmee bestuderen we ook de oudere wapens van Indonesië. Dat is heel leerzaam en zodoende ben ik krissen gaan verzamelen.  Ik heb nu een stuk of twaalf krissen, een golok, veel oude maskers, wajangpoppen, best veel. Zelf heb ik ook tatoeages meegenomen van de Indische cultuur. Een stukje kunstvorm van mezelf om me mee uit te drukken.

Verdwijnt de Indische cultuur of is deze springlevend?

Dat is best lastig. Sommige jongeren vinden de Pasar Malam wel leuk, maar hebben toch meer met de Nederlandse cultuur en hoe meer generaties je verder gaat, hoe meer sommigen de Nederlandse cultuur overnemen denk ik. Ze zijn zich niet meer bewust van wat Indisch-zijn precies inhoudt, of vroeger die identiteitscrisis zullen meemaken. Ik denk niet dat de cultuur helemaal verdwijnt, hij zal altijd blijven. Maar het is lastig om uit te leggen. Ik hoop in ieder geval dat de cultuur opleeft en dat we deze blijven doorgeven. Je ziet steeds meer projecten voor jongeren en dat was voorheen bijna niet.

Hoe eet jij je rijst?

Gebakken. Goreng. Veel sambal, flessen tjabe. Het moet sowieso warm zijn en het het liefst drie keer per dag.

Wat is je lievelingsgerecht of -snack?

Sowieso hete piepers en babi ketjap en hete kip met veel sambal.

Wil je zelf nog wat toevoegen?

Ik vind dit een goed project ook omdat er misschien veel mensen rondlopen met zo’n identiteit en misschien kunnen we zo ook veel meer uitleg geven voor de andere generaties en iets meer zelfbewuster worden ervan of meer kunnen herkennen, ‘Nou die ziet er niet Indisch uit maar hij of zij voelt zich wel Indisch en dan ben ik misschien zelf ook volledig Indisch?’

Dit interview is onderdeel van het Twijfelindo Project en Boek 2015/2016. Het boek is vorig jaar uitverkocht en de 2de druk is nog een kleine oplage beschikbaar. Bestel het laatste exemplaar van de gelimiteerde oplage hier of doe een kleine donatie aan het huidige Crowdfunding project .