Toen je van dit ‘Twijfelindo-project’ hoorde wat was toen je eerste gedachte?

Ik was heel erg getriggerd door het woord ‘Twijfelindo’, want ik was wel benieuwd naar wat daarmee bedoeld werd. Ik ben er toen over gaan lezen en werd steeds enthousiaster omdat ik het grappig en herkenbaar vond. Dus eigenlijk was mijn eerste reactie wel positief.

Mensen raden bijna nooit dat je Indisch bent?

Andere Indo’s wel en sowieso zien mensen met een andere afkomst (niet-Nederlands) wel dat er ‘iets’ is, maar dan zitten zij er heel vaak naast.

Wat zeg je dan meestal zelf?

Ik zeg altijd dat ik half-Indisch of Indo ben (of ‘pinda’, dat vinden wij zelf grappig om te zeggen). Ik heb echt alles al naar mijn hoofd gekregen: van Portugal tot Brazilië, van Israël tot Marokko en Spanje. Anderen zien vaak wel dat ik een andere achtergrond heb, maar wat zij dan vervolgens gokken klopt niet altijd.

En moet je het dan ook wel eens uitleggen?

Wel als ik zeg Indisch, omdat mensen het verschil niet zo goed weten tussen Indisch en Indonesisch. Eigenlijk kennen zij het verschil niet. Dan leg ik uit hoe onze geschiedenis in elkaar zit en dat er wel echt verschil is tussen Indisch en Indonesisch. En dat wij daarom zeggen dat wij Indisch zijn of half-Indisch. Dat klinkt misschien een beetje gek, maar mijn vader is 100% Indisch en mijn moeder is 100% Nederlands. Ik ben dus half Indisch (50%), half Nederlands (50%) en dus een Indo.

Kun je uitleggen hoe de Indische tak van jouw familie in elkaar steekt?

Mijn opa en oma van mijn vaders kant zijn allebei geboren in Nederlands-Indië, mijn oma komt van Sumatra en is daarna naar Java verhuisd. Daar heeft zij gewoond totdat zij naar Nederland kwam. Mijn opa komt uit Jogjakarta en heeft daar eigenlijk altijd gewoond. Volgens mij is de opa van mijn oma van oorsprong Portugees, maar verder terug weet ik niet hoe het precies zit. Later in hun leven zijn mijn opa en oma naar Nederland gekomen. Mijn vader is in Nederland geboren, net als zijn broers en zijn zus. Zij zijn dus qua bloed wel 100% Indisch, maar gewoon hier in Nederland geboren.

Is er iets van een stamboom bekend?

Volgens mij is er wel een stamboom van mijn oma’s kant, vandaar ook dat wij weten dat onze voorouders Portugees waren. En volgens mij komen mijn voorouders van opa’s kant uit Friesland, maar daarvan weet ik niet precies hoe het zit.

Leven je Indische grootouders nog?

Nee. Ik heb mijn beide opa’s nooit gekend. Mijn Indische oma is drie jaar geleden overleden, dus die heb ik gelukkig wel lang gekend. Mijn opa komt uit 1912 en is overleden toen mijn vader 20 jaar was.

Vertelde je oma wel eens iets van Nederlands-Indië?

Nee, eigenlijk niet. Oma stond altijd in de keuken dus die heb ik sowieso niet veel gesproken. Mijn oma zelf heeft er nooit veel over verteld, maar mijn vader heeft wel altijd veel verteld over zijn vader. Opa heeft hem vroeger verteld over Nederlands-Indië. Mijn opa woonde bijvoorbeeld heel dichtbij de Borobudur op Java en opa vertelde altijd aan mijn vader hoe hij daar als kind speelde. Verder heeft mijn vader mij verteld hoe opa nog op tijgers heeft gejaagd, dus die komt echt uit een andere tijd. Pas op het eind van zijn leven heeft opa mijn vader een paar dingen verteld over zijn tijd in een Jappenkamp, hoe hij aan de Birma-Siam spoorweg heeft gewerkt met de daarbij komende ontberingen. Als klein meisje was ik daar altijd al nieuwsgierig naar, dus mijn vader heeft mij daar wel veel over verteld. Eigenlijk heeft hij alles wat hij weet aan mij proberen te vertellen. Ook over mijn oma en haar leven, maar ik heb zelf nooit iets van mijn oma daarover vernomen.

Je vader heeft zijn vader dus gekend tot zijn 20ste. Dan heeft je opa eigenlijk nog best veel verteld.

Ja, dat is ook wel bijzonder. Ik denk dat mijn vader heel nieuwsgierig was. Wat ik van mijn vader begreep kwam dat pas op het eind van zijn leven dat opa een beetje over zijn tijd in Nederlands-Indië begon te vertellen. Voor die tijd niet zoveel. Ik ben blij dat opa zo nog iets heeft achtergelaten.

Ben je al eens naar Indonesië geweest?

Ja, in 2012 zijn wij naar Java en Bali gegaan. Bali gewoon om vakantie te vieren, maar ik wilde natuurlijk ook heel graag naar Java om te zien waar mijn opa en oma vandaan komen. Vooral omdat mijn vader altijd vertelde dat de Borobudur de speeltuin van mijn opa was. Ik vond het daarom heel bijzonder om daar te zijn. Ook wel gek, want het is nu mega toeristisch, maar het was wel echt heel mooi.

Toen je bij de Borobudur was, had je daar misschien herkenningspunten?

Nee, helemaal niet. Het is juist heel bijzonder dat je in een land bent dat zover van je afstaat qua natuur en inmiddels ook qua cultuur. Het is echt een exotisch land en ik vind het wel heel bijzonder dat mijn opa en oma daar vandaan komen. Ik kan me ook echt niet voorstellen hoe dat geweest moet zijn toen zij van die boot afkwamen in het koude Nederland.

Zijn er momenten dat je je meer Indisch voelt of juist meer Nederlands?

Nee, eigenlijk niet. Ik voel me gewoon Nederlands, maar als wij met familie zijn of Indisch eten, dan voel ik me misschien iets meer Indisch. Mijn Nederlandse vrienden zullen ook niet zo snel naar een Pasar Malam gaan, maar verder.. ik weet niet. Ik weet natuurlijk ook niet hoe het is om alleen maar Indisch te zijn of alleen maar Nederlands. Voor mij is dit normaal en ik koppel dat het meest aan Nederlands zijn. Ik merk niet zoveel verschil tussen mijzelf en ‘Nederlanders’ of mijn Nederlandse vrienden.

Toen mijn overgrootmoeder (de oma van mijn vader) mij als baby’tje voor het eerst vasthield, mij in de wangen kneep en zei: ‘Adoe, zij is zo mooi blank’, geeft dat wel aan hoe huidskleur voor mijn overgrootouders nog wel heel belangrijk was, als een symbool van status.

Hoe ervaarde je dat op school of werk?

Ook niet echt als een verschil. Mijn vader is wel echt donkerder. Je ziet aan hem dat hij Indisch is, maar toch.. Mensen vonden het volgens mij wel interessant, maar er was niet echt een verschil. Het was gewoon zo. Er is wel ooit een klasgenoot geweest die zei dat mijn vader een poepchinees was en die zou ik nog steeds wel een paar klappen willen geven, maar dat is ook echt het enige negatieve grapje dat ik mij kan herinneren. Eigenlijk heb ik het altijd als iets positiefs gezien. Het maakt je net wat unieker. Ik vind het altijd wel gezellig dat mijn vader een ander kleurtje heeft.

Is dat veranderd op de middelbare school of nu in je carrière?

Nee, ik merk het nergens aan. Mensen zijn dus vaak verbaasd als zij erachter komen dat ik Indisch ben, maar ik merk het verder aan niets. Ik vind het nog steeds wel leuk om te vertellen en uit te leggen wat het verschil is tussen Indisch en Indonesisch. Ik vind het belangrijk om toe te lichten hoe het precies zit, om even andere mensen te onderwijzen.

Heb je iets tastbaars dat jou verbindt met het Indisch-zijn?

Ik heb een rantang. Dat is zo’n stapeltje, waar je je eten in kunt bewaren. Die heb ik ooit van mijn ouders gekregen. Verder heb ik spullen meegenomen van mijn reis, maar dat was mijn reis naar Indonesië dus dat is niet echt Indisch. Toen ik afgestudeerd was, heb ik een ketting gekregen met een groene smaragd. Mijn moeder vond dat toen wel leuk, omdat Indonesië ‘de gordel van smaragd’ wordt genoemd. Dat was meer een grapje, wij vonden vooral de ketting mooi. Maar ik heb verder geen wajangpoppen thuis of zoiets.

Verdwijnt de Indische cultuur of is deze springlevend?

Ik merk dat er andere jongeren zijn die misschien elkaar meer opzoeken, maar daar heb ik zelf niet zoveel mee. Ik vind het ook een beetje gek als zij Maleis, Bahasa of Indonesisch tegen elkaar gaan praten, omdat onze grootouders dat ook niet deden. Maar de Indische cultuur? Ik vind het moeilijk te benoemen wat dan precies Indisch is. Ik weet wel dat mijn vader nog is opgegroeid met dingen die typisch Indisch waren. Zij kwamen sowieso bijna elk weekend met gigantische families bij elkaar met veel eten, muziek en dans. Ook had mijn vader vroeger nog een tjebok naast de wc staan, maar dat mocht van mijn moeder niet meer toen zij gingen samenwonen. Dus ook dat hebben wij allemaal niet. Indische cultuur staat voor mij gelijk aan eten, en mijn Indische familie knuffelt veel meer. Bij mijn Nederlandse familie is net zoveel liefde, maar dat wordt op een andere manier geuit. Als je binnenkomt groet je nog wel iedereen, maar bij weggaan hebben wij de neiging om alleen nog even snel te zwaaien. Bij de Indische familie daarentegen word ik nog steeds op schoot getrokken bij mijn vader en bij mijn oom. Altijd met veel dikke knuffels. Dat is wel Indisch denk ik, of mijn familie is gewoon zo.

Hoe eet jij je rijst?

Met een lepel natuurlijk! Ik weet niet of je de vraag zo bedoelt, maar ik vind het nog steeds gek dat andere mensen hun rijst niet met een lepel eten, dus dat is misschien wel Indisch.

Wat is je lievelingsgerecht of -snack?

Ik vind tjendol heel lekker en kwe mangkok (kokos cakejes), en de ajam pedis en saté van mijn vader vind ik het lekkerst. Eigenlijk vind ik alles lekker.

[su_note note_color=”#ffbb66″]Dit interview is onderdeel van het Twijfelindo Project en Boek 2015/2016. Het boek is vorig jaar uitverkocht en de 2de druk is nog een kleine oplage beschikbaar. Bestel het laatste exemplaar van de gelimiteerde oplage hier[/su_note]