Het was ook zo toen mijn overgrootoma overleed. We dachten van hoe gaan we het samenkomen regelen? – Alyssa Versteden

Studie: Toerisme en ik ga volgend jaar naar het vierde jaar. Ik kom uit het zuiden uit Huijbergen, een plaatsje met 2000 inwoners waar we waarschijnlijk de enige familie zijn die een beetje getint is tussen alle boeren.

Tot welke leeftijd heb je daar gewoond?

Ik ben op mijn negentiende het huis uitgegaan en ik ben nu vierentwintig. Ik ben toen begonnen met studeren, ook toerisme, en ik ben overgestapt naar een HBO-opleiding. Ik ben altijd wel in Breda gebleven omdat daar mijn opleiding is, maar ik heb al veel rondgereisd.

Toen je van dit ‘Twijfelindo-project’ hoorde wat was toen je eerste gedachte?

Ik vond het interessant ook omdat er bij ons in de omgeving iemand was overleden en dat was eigenlijk iemand van de eerste generatie die kwam te overlijden. Mijn overgrootmoeder is daarna ook overleden een paar jaar geleden en voor de tweede en derde generatie vraag je je af hoe pak je dat dan op? Want er valt dan ineens een heel stuk weg. Feestjes en barbecues vallen dan ineens weg en dan moeten de kinderen dat overnemen.  Op dat moment hoorde ik over dit project en vond dat daarom interessant.

Wat zeg je als mensen naar je afkomst vragen?

Eerst vragen ze me: ‘Ben jij wel een beetje Nederlands?’ En dan zeg ik: ‘Ik ben wel in Nederland geboren maar mijn moeder is Indisch’, waarop ze reageren dat ze dat niet gedacht hadden. Dat is altijd het eerste wat ik te horen krijg.

Hoe Indisch ben je?

Ik vind dat best moeilijk. Mijn ouders hebben altijd een bedrijf gehad en waren veel weg. Ik ben heel veel naar mijn opa en oma gebracht en heb daar heel veel jaren tijd door gebracht en zo krijg je heel veel mee, soms meer dan mijn moeder eigenlijk. Ik ben zelf in 2001 of 2002 naar Bali geweest en in 2005 hebben we een rondreis gemaakt over Java, Bali en weer terug. Ik merkte wel dat ik overeenkomsten had met het land en dat ik dat niet van tevoren wist en waarom ben ik dan toch een beetje anders dan de rest en waarom is familie belangrijk voor mij en waarom ga ik per se naar die feestjes en zo. Ook eten is belangrijk. Mijn karakter, waar komt dat vandaan? Mijn oma vertelt alleen maar leuke dingen, maar ze heeft ook een moeilijke kant. Die moeilijke kant laat ze heel af en toe zien. Als er bijvoorbeeld iemand ziek is zou ze toch een glimlach laten zien maar diep vanbinnen is er toch wel iets aan de hand. Dat komt er dan later uit en ik denk dan wat heb je nog meer meegemaakt.

En heb je dan daar ook over gevraagd?

Ja, en een paar maanden geleden zeiden mijn zus en ik dat we toch nog een keer met opa naar Indonesië wilden gaan om het van zijn kant te horen. Mijn oma zei toen: ‘Nee, je moet met mij gaan want ik kan veel meer vertellen dan hij!’ Ik zei toen: ‘Dat vind ik goed maar dan wil ik ook de minder leuke dingen zien en niet alleen maar waar je hebt gewoond en waar je de feestjes hebt gehad.’ Ja, dat staat nog wel op de planning.

Waar komen je grootouders vandaan?

Mijn grootmoeder komt van Java en is opgegroeid in Bandung en mijn opa daar weet ik niet zo heel veel van maar volgens mij Sumatra. Mijn opa is eerder met de boot naar Nederland gekomen dan mijn oma. Zij heeft het best wel lang daar uitgehouden en is op haar zeventiende naar Nederland gekomen.

Weet je nog in welke jaren dat was?

Dat zou geloof ik 1956 of 1957 geweest zijn.

Wat betekent het Indisch-zijn voor je?

Het samenzijn vind ik erg Indisch en dat zie ik bij andere vrienden en vriendinnen niet veel en dat je altijd op iemand kunt terugvallen en in mijn geval zijn dat zo’n 20 man. Ook al heb je het moeilijk er staat altijd iemand voor je klaar en dat is toch wel heel Indisch vind ik.

Wanneer voel jij je Indisch?

Als ik zelf in Azië of Indonesië ben voel ik mij Indisch en in Nederland niet zozeer en ik heb ook echt alleen maar Nederlandse vrienden en volg ook een Nederlandse opleiding waar niet veel Indische mensen zijn.

Hoe ervaarde je dat op school of je werk?

Het begon al op de basisschool. Ik spreek goed Nederlands en ik had een Pools vriendinnetje. De kinderen zeiden dan tegen me: ‘Jij bent buitenlands want jij hebt een getinte huid’, en ik zei dan: ‘Maar zij komt uit Polen en is dus buitenlands’ waarop zij reageerden: ‘Maar ze is blond en heeft blauwe ogen.’ Daar werd dus meteen een stempel op me gedrukt. En op de middelbare school is dat ook wel een beetje zo gegaan. Zo was het bijvoorbeeld als er iets Holland was waar ik niet tegen kon dan reageerde men van, goh dat moet die Indo weer zeggen. En op de huidige school is dat ook wel. Ik was net terug uit Azië en ze vroegen me: ‘Hoe zit dat dan in Azië en hoe gaat dat eraan toe daar, en hoe zijn Aziatische mensen?’ Ik reageerde dan dat elk land en elke Aziaat ook weer anders is. Nu ik ouder ben vind ik dat niet meer erg maar toen ik jonger was wel.

Heb je iets tastbaars dat jou verbindt met het Indisch-zijn?

Nee, eigenlijk niet iets tastbaars. Nou ja toen mijn overgrootoma kwam te overlijden heb ik een muntje van haar gehad en zij is wel heel belangrijk voor me.

De Indische cultuur heeft zeker wel een toekomst en zal niet verdwijnen maar de eerste generatie wordt steeds ouder en verdwijnt langzaam. Het gaat erom hoe de familie daarop reageert.

Verdwijnt de Indische cultuur of is deze springlevend?

De Indische cultuur heeft zeker wel een toekomst en zal niet verdwijnen maar de eerste generatie wordt steeds ouder en verdwijnt langzaam. Het gaat erom hoe de familie daarop reageert. Het was ook zo toen mijn overgrootoma overleed. We dachten van hoe gaan we het samenkomen regelen? Want iedereen was altijd bij elkaar gekomen voor haar. Eerst dachten wij dat we elkaar nooit meer zouden zien. Gelukkig hebben een paar mensen het initiatief genomen drie of  vier keer per jaar bij elkaar te komen. Dan wordt heel de familie uitgenodigd en dan zijn we met zo’n honderd man. Wat dat betreft heeft het echt wel een toekomst maar het hangt ervan af hoe je dat zelf invult.

Hoe eet jij je rijst?

Met een lepel, en niet met een vork.

Wat is je lievelingsgerecht of -snack?

Ik heb net kwelappies gegeten vanochtend, heel slecht. Saté kambing vind ik echt lekker en babi pangang spek, maar dan wel echte spek en niet van die met de saus zoals van de Chinees.

[su_note note_color=”#ffbb66″]Dit interview is onderdeel van het Twijfelindo Project en Boek 2015/2016. Het boek is vorig jaar uitverkocht en de 2de druk is nog een kleine oplage beschikbaar. Bestel het laatste exemplaar van de gelimiteerde oplage hier of doneer een kleinere donatie aan het huidige project[/su_note]