Dit interview is onderdeel van het Twijfelindo Project en Boek 2015/2016. Het boek is vorig jaar uitverkocht en de 2de druk zijn er nog een paar beschikbaar. Bestel het laatste exemplaar van de gelimiteerde oplage hier of doe een donatie aan het huidige Crowdfunding project .

Wil je zelf ook meedoen in 2019? Klik hier

Tamara le Roy (41) Beroep: Theaterproducent

Hoe Indisch ben je?

Mijn vader is geboren in Medan, maar als baby al naar Nederland gekomen. Mijn oma is in Indië geboren en heeft haar roots op Madura. Mijn opa is in Nederland geboren, maar is als baby met zijn moeder naar Indië gereisd, waar zijn vader al was en is dus wel daar opgegroeid. Dus al met al, aan vaders kant voel ik me Indisch.

Waar zijn ze geboren?

Mijn oma is in Surabaya geboren, of Klakah, mijn opa in Kampen Nederland en mijn vader bij Medan.

En hoe hebben zij elkaar ontmoet, je opa en oma?

Mijn opa kon, nadat hij in Nederland naar de KMA was geweest, niet direct terug naar Indië in verband met WOII. Pas na de oorlog is hij teruggekomen als KNIL-militair. Ik dacht in 1946. Ze konden niet gelijk aan land, dus met wat omwegen kwam hij weer op Java terecht en toen werd hij verliefd op mijn oma. En dat was wederzijds, dus toen zijn ze redelijk snel getrouwd.

Toen je van dit ‘Twijfelindo project’ hoorde wat was je eerste gedachte?

Ik dacht: dat gaat over mij.

Ik heb heel erg het gevoel dat de focus heel lang op de eerste generatie heeft gelegen.

Er was bij ons in de familie ook heel weinig aandacht voor en ik merk aan een aantal neven en nichten dat we er, nu we ouder worden, meer behoefte aan hebben.

Dat we ook lekker Indisch willen leren koken, dus een paar van ons koken nu soms samen met onze tante aan de hand van oma’s recepten. De behoefte is nu sterker om vorm te geven aan het Indisch-zijn, hoe onduidelijk het ook voor me is, wat dat dan precies is.

Mijn opa en oma hadden het nooit over Indië en als we ernaar vroegen, kregen we alleen de leuke verhalen. Dat hij een kleurrijk slangetje als huisdier had, die hij met een doekje pestte tot die beet, zodat hij er veilig mee kon spelen. Verder werd er niet echt over gesproken. Ik ben heel erg nieuwsgierig, maar weet niet goed wat ik uit ‘mag’ zoeken.

Waar denken mensen om je heen dat jij vandaan komt?

Turkije, Marokko soms, of Spaans of Portugees, maar goed, ik ben bijna 1 meter 80 en ‘Hollands’ gebouwd, dus dat is voor mensen toch vaak lastig te plaatsen. Ik ben namenlijk eigenlijk voor alles te lang. Ze zien vaak wel dat ik niet 100% Nederlands ben, maar verder komen ze meestal niet. Tenzij ze zelf Indisch zijn, dan vaak wel.

Wat zeg je zelf daarop?

Indisch Europees. Er zit Nederlands bloed in, maar we hebben een Franse achternaam en mijn oma had een Duitse achternaam, haar opa was een Duitse arts. En mijn moeder die Nederlands is, die in Groningen geboren is, uit Friese ouders, heeft weer een Duitse of Poolse achternaam. Dus al met al neem ik dat ook mee.

Leven je Indische grootouders nog?

Nee, mijn opa is 15 jaar geleden overleden, mijn oma pas drie jaar geleden.

Wanneer voel jij je Indisch?

Als ik met mijn familie ben. Dan is het t sterkst. Ik heb een paar Indische vrienden en dan merk je ook wel dat het regelmatig ter sprake komt.

En speelt het ook enigszins een rol in je werk? 

Nee in mijn werk nu niet. Ik heb eerder bij een theater gewerkt waar veel Surinamers en Indo’s werkten en waar de invloed van onder andere je roots en het leven in de stad (Amsterdam) op je identiteit en op wat er gemaakt werd, onderwerp van gesprek waren. En ook binnen die organisatie was het best vaak onderwerp van gesprek. Waar kom jij vandaan? En ben je dan Indo of Indisch? En dan dacht ik: O jee, wat is verschil? Ben ik niet allebei? Binnen mijn werk nu, gaat het er eigenlijk niet over.

Heb je van huis uit Indische verhalen meegekregen ook? 

Weinig. Of eigenlijk niet denk ik. Ik ken wat Indische verhalen, omdat ik zelf wat boekjes met Indonesische sprookjes ooit heb gekocht en gelezen, maar die heb ik niet van mijn oma.

Hebben je grootouders verteld over het leven in Nederlands-Indië?

Niet veel. Ik weet dat mijn oma’s vader stationschef was in Surabaya, maar jong overleed. Haar moeder had het zwaar als alleenstaande vrouw met de opvoeding en is ook jong overleden. Mijn oma’s oudere broer heeft toen de zorg voor mijn oma en haar zusje Vonnie op zich genomen en ze gingen naar de Hollands Indische School.

Toen ze als 20-jarige als typiste werkte, kwam ze mijn opa tegen, die in het KNIL zat. Mijn vader en zijn oudere zus zijn nog daar geboren, maar toen hij een baby was, zijn ze naar Nederland gegaan, waar de andere drie geboren zijn. Een aantal jaren daarna hebben ze nog op Biak gewoond. Mijn vaders herinneringen gaan vooral over die periode. Hij wil er niet naar terug, maar heeft daar een mooie tijd gehad. 

Heb je iets tastbaars dat jou verbindt met het Indisch-zijn?

Nee, niet echt. Ik heb wel dingen die me aan mijn opa en oma doen denken, maar dat is specifiek aan hen gebonden. En er zijn een aantal dingen, zoals de krissen, die zijn in de familie, maar die heb ik niet. Het zijn eerder persoonlijke dingen die me aan familie herinneren, dan aan het Indisch-zijn.

Ben je al eens naar Indonesië geweest?

Ja meerdere keren. De eerste keer toen ik 25 was, maar inmiddels ben ik een paar keer teruggeweest en het blijft trekken. Nog steeds heb ik maar een fractie van het land gezien natuurlijk. De eerste keer dat ik ging, zei mijn oma me niet naar Surabaya te gaan. Ze was zelf nog een keer teruggeweest, maar het was niet meer de stad waar zij was opgegroeid. Ze zei dat het is een hub geworden, waar je van de ene op de andere bus stapt. Niet de moeite, volgens haar. Dus ik heb nog geen plekken gezocht waar ze gewoond hebben. Ik denk dat ze dat niet wilde, maar dat vind ik wel jammer. Ik voel me wel heel erg fijn in Indonesië, ook al herkennen ze me daar totaal niet als mengelmoesje. Ze zijn echt verbaasd als ik zeg dat ik Indisch bloed heb.

Ik denk dat dat de laatste jaren wat begint te wrijven en dat meer mensen de behoefte krijgen zich te identificeren als Indisch. En die behoefte voel ik ook. 

Verdwijnt de Indische cultuur of is deze springlevend?

Ik denk dat het springlevend is. Dat het juist door onze generatie nieuw leven in wordt geblazen. Ik denk dat wij op zoek zijn naar een nieuwe Indische identiteit in Nederland. Indische mensen zijn zo opgegaan in de Nederlandse maatschappij. Indo’s horen erbij. Dat is fijn natuurlijk, maar ik denk dat dat de laatste jaren wat begint te wrijven en dat meer mensen de behoefte krijgen zich te identificeren als Indisch. En die behoefte voel ik ook.

Kun je dat verklaren? 

Mijn opa en oma waren denk ik op sommige fronten Hollandser dan Hollanders. Oranjegezinder. Ze hebben Indië op een bepaalde manier achter zich gelaten denk ik. De jongere generaties zijn behalve met Indisch eten denk ik heel Hollands opgegroeid en veel van die mensen denken inmiddels, ja maar waar is de rest?

Ik ben zelf ook zeker een Nederlands meisje. Ik ben hier geboren en getogen, maar ik ben ook Indisch. En dat is iets dat pas de laatste jaren sterker wordt, waar ik nieuwsgierig naar ben. Wat is er nog meer dan de familiewarmte en het eten? En dat herken ik ook in Indische mensen om me heen. 

Hoe eet jij je rijst?

Met een lepel. Of was dat niet wat je bedoelde?

Wat is je lievelingsgerecht of -snack?

Lemper, rendang, soto, Top drie is goed?

Dit interview is onderdeel van het Twijfelindo Project en Boek 2015/2016. Het boek is vorig jaar uitverkocht en de 2de druk zijn er nog een paar beschikbaar. Bestel het laatste exemplaar van de gelimiteerde oplage hier of doe een donatie aan het huidige Crowdfunding project .

Wil je zelf ook meedoen in 2019? Klik hier